Thursday 29 August 2019
Jan Hendrik Oort (1900-1992) was een reus onder de astronomen van de twintigste eeuw. Zijn studie in Groningen onder zijn 'groote leer-meester' Kapteyn bracht hem ertoe te gaan werken in de statistische astronomie en aan de dynamica van ons Melkwegstelsel. Zijn twee jaar op Yale Observatory, waar hij werkte aan breedtevariaties, gaven hem een blijvende interesse in de 'fundamentele' sterrenkunde en het probleem van de absolute declinaties, daarin ook voorgegaan door Kapteyn. Zijn studie van de hoge-snelheidssterren leidde uiteindelijk tot zijn ontdekking van de differentiële Galactische rotatie en de Oort constanten, tot de toepassing van de Galactische dynamica, en de verklaring van Kapteyns Sterstromen en de Oort-limiet.
Hij trachtte vervolgens via oppervlaktefotometrie de structuur van anderemelkwegstelsels te bepalen en hun dynamica te bestuderen. De Tweede Wereldoorlog was een uitgesproken waterscheiding. De opkomst van de radioastronomie was een belangrijk deel daarvan, maar niet het enige. Hij verbreedde zijn werk naar de identificatie van de Krabnevel, de superluminale expansie in Nova Persei, fysica van interstellaire stofdeeltjes, radio astronomie, spiraalstructuur, oorsprong van de bewegingen van interstellaire gaswolken, de oorsprong van kometen en de Oortwolk, de fysica van supernovaresten, stellaire populaties, het Galactisch centrum, hoge-snelheidswolken, ontstaan van melkwegstelsels en uiteindelijk de grote schaalstructuur in het heelal.
Hij wijdde zeer veel van zijn tijd aan het realiseren van de radiotelescopen te Kootwijk, Dwingeloo en Westerbork, aan de Internationale Astronomische Unie, een tweede expeditie naar Kenia, het Leids Zuidelijk Station, en de totstandkoming van de European Southern Observatory.
In mijn presentatielezing zal ik mij concentreren op de periode voor de oorlog.
Piet van der Kruit
Prof. Ewine van Dishoeck and Dr. Marc Oort (grandson) will receive a first copy
Where: Old Observatory - Sterrewachtlaan 11, 2311 GP Leiden
When: Thursday 29 August 2019